Możliwość wdrażania działań proklimatycznych wiąże się z określonymi kosztami i są one finansowane w głównej mierze z działalności podstawowej Lasów Państwowych, czyli ze sprzedaży surowca drzewnego. Ograniczenie jego podaży – a jest to kierunek niemal pewny – może stworzyć błędne koło.
Najważniejszymi czynnikami branżowymi, które mają wpływ na sektor leśno- -drzewny, są dostępność surowca na rynku i jego cena. W niniejszym artykule przedstawiam główne uwarunkowania, które w moim przekonaniu będą w sposób decydujący wpływać na wielkość podaży surowca drzewnego z uwzględnieniem podziału gatunkowego, które z kolei przełożą się na stan i kondycję krajowego przemysłu drzewnego. Krytyczna ocena bieżącej sytuacji wskazuje na prognozowane obniżenie podaży surowca drzewnego ze strony Lasów Państwowych, wskutek wyłączenia części powierzchni z użytkowania lub jego ograniczenia, jak również zmianę podaży w układzie sortymentowo-gatunkowym na korzyść drzew gatunków ciepłolubnych, w tym inwazyjnych. Zmiany klimatyczne postępujące w tempie jak dotąd niespotykanym, wedle powszechnych już badań (np. lodu arktycznego, osadów skalnych), wymuszają planowanie i podejmowanie konkretnych działań zaradczych. To, z czym obie branże (leśna i drzewna) będą musiały się zmierzyć, to rachunek ekonomiczny koniecznych zmian przystosowawczych. Ostatnie decyzje Ministerstwa Klimatu i Środowiska, dotyczące wyłączenia z użytkowania określonych obszarów leśnych w wielkości 20% powierzchni leśnej zarządzanej przez Lasy Państwowe, wskazują jednoznacznie, że obrany kierunek ochroniarski obszarów cennych przyrodniczo jest działaniem nieodwracalnym. Wynika to już z wielokrotnie wskazywanych w różnych publikacjach kierunków działań ujętych m.in. w takich dokumentach jak unijne uregulowania dotyczące: Strategii na rzecz bioróżnorodności i Strategii leśnej UE 2030, rozporządzenie EUTR (ograniczenia wylesienia) i wielu innych. Jest rzeczą oczywistą i nie trzeba do tego nikogo specjalnie przekonywać, iż właściwe warunki klimatyczne są niezbędne dla życia i jako takie powinny stanowić priorytet wszystkich działań. Jednak należy mieć również świadomość, że możliwość wdrażania działań proklimatycznych wiąże się z określonymi kosztami i są one finansowane w głównej mierze z działalności podstawowej Lasów Państwowych, czyli mówiąc wprost – ze sprzedaży surowca drzewnego (to około 90% wszystkich przychodów LP), którego odbiorcą jest z kolei przemysł drzewny. Jak dotąd LP generują przychody sięgające kilkunastu miliardów złotych (rok 2022 był rekordowy – osiągnięto 14 mld zł przychodu) i uzyskują wyniki finansowe na sporym plusie (zwykle ok. 0,5 mld zł). Z przychodów tych utrzymywana jest nie tylko sama organizacja LP (w tym koszty wynagrodzeń i administracji), ale spore kwoty przeznaczane są również na różnego rodzaju dotacje celowe (m.in. na parki narodowe) czy daniny do budżetu państwa (w tym 2% od sprzedaży drewna).
Cały artykuł przeczytasz w „Przemysł Drzewny” nr 4/2024